Besinler ile İlgili Bilgiler

Plastik Gıda Ambalajlarındaki ve Plastik Kaplardaki Tehlikenin Farkında mıyız?

Plastik Ambalajlardaki Tehlikenin Farkında mıyız?

Gıdaların güvenilir olup olmadığını yalnızca ev yapımı veya hazır olup olmadığı konusuna göre yargılamaya başladık. Peki plastik gıda ambalajlarındaki tehlikenin farkında mıyız?

Ambalaj denilince ne geliyor aklımıza? Kimimizin aklına sütlerin yer aldığı kartonumsu malzeme, kimimizin aklına bisküvileri saran ilgi çekici poşetler, bazen bir su şişesi, bazen bir hamburgeri saran kağıt…

En genel ifadeyle “ambalaj” içine konulan gıdayı koruyan, en temiz ve en güvenilir koşullarda tüketiciye ulaşmasını sağlayan, taşınmasını ve depolanmasını kolaylaştıran malzemeler olarak tanımlanır. El değmeden üretim yapan gıda tesislerinde ürün ambalaj içine girene kadar kontrollü ve güvenilir kabul edilir. Ancak gıdanın ambalaja, ambalajın gıdaya karşı gösterdiği reaksiyon en az üretim aşaması kadar önemlidir.

Plastik ambalajlar hem ucuz hem de kırılma riski olmayan hafif ambalajlardır. Bu nedenle üreticiler tarafından tercih edilmektedir. Ancak plastik ambalajlardan gıdalara bazı zararlı kimyasalların geçişi bir sorundur.

Özellikle plastik ambalajlarda saklanan yağlar, asitli içecekler, turşular, salçalar, sular, sağlık açısından açısından risk taşıyabiliyor. Yani güvenilir gıda yalnızca mikrobiyolojik olarak temiz olan ve zehirlenme riski yaratmayan gıda değildir.

Özellikle havalarda gıdaların plastiklerle etkileşimi daha fazla olur. Plastik kapların güneş ışığına, sıcaklığa maruz bırakılması gıdalara bazı mikro elementlerin geçişine neden olabilir. Bu nedenle özellikle asitli gıdalar için en sağlıklı ambalaj camdır.

Plastik Ambalaj Çeşitleri Nelerdir?

Plastik ambalajlar çok farklı maddelerden üretilebilmektedir. Bir ambalajın hangi polimer maddeden üretilmiş olduğu ambalaj üzerinde döngüsel oklardan oluşan bir üçgen içerisinde sayı veya altındaki harfler ile gösterilir (www.gidahatti.com)

1 numara: PET veya PETE polietilen veya polietilen terefitalat anlamına gelir. Genelde su, iki litrelik alkolsüz içecekler ve yağların konduğu yumuşak pet şişelerde kullanılır. Fitalatların vücutta östrojen hormonu gibi davrandığı gösterilmiştir. Genelde tek kullanımlık ürünlerdir.

2 numara: HDPE Yüksek yoğunluklu polietilenin kısa yazılışıdır. BPA içermez ancak fitalat içerebilir. Genelde deterjan ambalajları için tercih edilir. Plastik şişelerde de kullanılabilir.

3 numara: PVC ya da V polivinil klorür demektir. Streç film, dış mekan eşyaları, plastik zemin malzemesi, plastik ambalajlarda kullanılır. Pencere çerçeveleri ve su geçirmez botlarda da kullanılır.

4 numara: LDPE düşük yoğunluklu polietilenin kısa yazılışıdır. Çöp torbaları, yemek saklama kaplarında bulunabilir. Leğen, kova, tel kablolarda da kullanılır.

5 numara: PP polipropilenin kısaltmasıdır. En güvenli plastik türü olarak kabul edilir. Bulaşık makinesinde yıkanabilir.

6 numara: PS polistirendir. Yemek paketleri, plastik bardak ve tabaklar, kaşık gibi maddelerde kullanılabilir. Market etlerini satın alırken konulan plastik kaplar, özellikle köpük tabaklar ve fast food ürünlerin konulduğu tabaklar, saklama kaplarında yer alır.

7 numara: Diğer plastikleri kapsar (PC polikarbonat, PLA poliamid, SAN akrilonitril stiren, akrilik plastikler, PAN poliakrilonitril, biyoplastikler). Belirli bir plastik türüne ait olmayıp belirtilen 6 türün haricindeki tüm plastiklere verilen ortak numaradır.

Bu plastiklerde sağlık için en önemli tehlike arz eden çeşitli kimyasallar yer alır. Bunlardan biri de Bisphenol A (BPA) denen maddedir. Bu madde polikarbonatı çok sert ve cam gibi parlak hale getirmek için kullanılır. BPA’nın hormonal sistemde bozukluğa neden olduğu yönünde bulgular vardır.

Araştırmalara göre, en fazla karşılaştığımız plastik türleri arasında en zararlısı PVC’dir.  Bunu PS’(Diğer plastikler), yüksek ve düşük yoğunluklu polietilen ve PET takip etmektedir. En güvenilir plastik türü olarak bilinen PP ise en güvenilir kabul edilmektedir.

Plastik Ambalajların Tehlikelerinden nasıl korunuruz?

  • Yiyecek kaplarını paslanmaz çelik ve cam olanlarından seçin, kaliteli olduğu savunulsa da plastiklerden olabildiğince uzak durun çünkü bulaşık makinesinde yıkayacaksınız.
  • Özellikle yağ, asitli içecek, zeytin gibi asitli yiyecek ve içeceklerin plastik yerine cam ambalajlı olanlarını tercih edin.
  • Yoğurdu cam kaplarda (Kavanoz gibi) mayalayın.
  • Mikrodalga fırında gıda ısıtırken plastik tabak, bardak, kaşık gibi malzemeler kullanmayın.
  • Köpük tabak, köpük bardak gibi malzemeleri mümkünse kullanmayın. Çevreye de zararlılar
  • Damacana suları ve plastik şişelerdeki suları güneşe maruz bırakmayın.
  • Plastik şişelerde veya ambalajlarda üçgen içinde 3, 6, 7 rakamı olanları kullanmayın. Bu rakamları bulundurmayan damacana ve plastik ambalajlar ise daha şüphelidir.
  • Midyelerde mikroplastik ve ağır metal oranı yüksektir, mümkünse uzak durun.