Havalar soğudu, her mevsimin kendine göre bir güzelliği var işte… Kendimizi mekândan mekâna attığımız, vaktimizin çoğunu dışarıda geçirdiğimiz yaz mevsimi bitti. Yerine kalın patikleri ayağımıza geçirip, battaniyeye sarıldığımız, evde televizyon veya film izlerken geçirilen keyifli vakitlerin çoğaldığı kış mevsimi geldi çattı. Böyle gecelerde en sevdiğimiz seslerden biridir “Booozaaaaaa”. Aslında çocukluğumuzda daha çok karşılaşırdık bu sıcak sesle ama geçen akşam yaşadım bu keyifli anlardan birini ve dedim ki hemen boza ile ilgili bir yazı yazmalıyım. Nasıl yapılır, fayadaları neler, saklama koşulları, enerji değeri nasıl?
Boza, mısır irmiği, su ve şekerden üretilen bir kış içeceğidir. Bilinen en eski Türk içeceklerinden biridir. Günümüzde eski Osmanlı coğrafyası ile Orta Asya coğrafyasının bazı kısımlarında yapılıp tüketilir. Boza, genelde kış aylarında tüketilir. Bozanın mevsimi 15 Eylül – 15 Mayıs arasıdır. Uygun şartlarda muhafaza edilirse bozanın içilebilecek kıvamını koruduğu süre 6 ya da 7 gündür.
Bozanın Sağlığa Olan Faydaları
- İçerdiği aktif mayalar ve faydalı bakteriler sayesinde probiyotik etkisi vardır. Bağırsak florasını düzenleyici role sahiptir.
- Boza genel anlamda sinirdim sitemi için faydalıdır. Hazmı kolaylaştırarak midenin aşırı yorulmasını engeller, bunun yanında içerdiği asitler sayesinde midedeki asit seviyesini sağlıklı bir seviyede tutar.
- Bozanın hoş tadı ve kokusu yanında içerdiği maddeler sinir sitemi üzerinde de olumlu etkiler yapmaktadır. Yıpranmış ve yorulmuş sinir sistemini sakinleştirici özelliği vardır.
- İçerdiği aktif mayalar sayesinde emziren annelerde süt yapımını artırır.
- Gribal enfeksiyon gibi, birçok enfeksiyona karşı bünyeyi dirençli kılar, yararlı bakterilerle vücuttaki direncin güçlenmesini sağlar.
- Zengin protein ve B vitamini içeriğine sahiptir. Bozanın en önemli özelliğinden bir tanesi de enerji verici olmasıdır. Zengin miktarda B vitamini içerdiği için sprocular tarafından düzenli olarak tüketilmektedir.
- Bozanın içerdiği B12 vitamini ve diğer mineraller cilt sağlığı ve saç sağlığı için faydalıdır. Özelikle kuru ciltlerin dolaylı olarak nemlenmesini sağlar ve cildi yumuşatıcı özelliği vardır. Kuru ciltlerde meydana gelen dökülmeleri engelleyebilir. Cilde sağlıklı bir görünüş katar.
- Son yıllarda yarılan araştırmalar neticesinde kalp ve damar hastalıkları ile kansorejen maddelerin vücutta oluşumunu engelleme üzerinde de olumlu etkileri olduğu görülmüştür.
- Özellikle çocuklarda meydana gelen öksürük problemlerini ortadan kaldırmak için tedavi amaçlı olarak kullanılmaktadır. Kış aylarında çocukların düzenli olarak Boza tüketmeleri bronşların rahatlamasına, balgam çıkarmanın kolaylaşmasına neden olur, böylece solunum yollarının temizlenip, daha rahat nefes alınmasını sağlar.
100 ml Bozada;
- 240 kcal enerji
- 57.5 gr karbonhidrat; 3.5 gr protein; 0.5 gr yağ,
- 29 mg kalsiyum; 1,3 mg demir; 97 mg fosfor; 1 mg çinko,
- 0.09 mg Tiamin(B1 vitamini),; 0.05 mg Riboflavin (B2 vitamini); 1.16 mg Niasin bulunur.
- A ve E vitaminleri açısından oldukça zengindir.
Görüldüğü gibi bozanın enerji değeri oldukça yüksektir. Ara öğünde en fazla 1 çay bardağı kadar tüketilmelidir. Akşam keyfi olarak tüketmek istiyorum diyorsak da anlaşılan akşam yemeğinden fedakârlık edeceğiz 🙂 ama 1 su bardağı koca bozayı içmek bu kalori değerini gördükten sonra vicdanımı yaralar 🙂
Bozayı satın alıp öyle tüketebileceğimiz gibi evde kendimiz de yapabiliriz.
MALZEMELER: (Kişi sayısına göre yarıya indirilebilir.)
- 6 Çay bardağı kalın bulgur
- 1 çay bardağı pirinç
- 7-8 su bardağı içme suyu (suyu çektikçe ekleyebilirsiniz)
- Mayalamak için 1 çay bardağı mayalık boza (Boza mayasını büyük bozacılardan bulabilirsiniz. Özellikle İstanbul’a yolunuz düşerse temin etmeniz veya bir arkadaşınıza ısmarlamanız mümkün.) veya 2 çay kaşığı toz maya, 2 yemek kaşığı toz şeker
- 5 Çay bardağı toz şeker (damak tadınıza göre artırılıp azaltılabilir.)
- Süslemek ve lezzet arttırmak için leblebi, Toz tarçın
YAPILIŞI:
- Bulgur ve pirinci güzelce yıkanıp su ile iyice yumuşayıncaya kadar haşlanır. Eklenecek su miktarının daha azını ekleyip çektikçe ekleme yapmanızı tavsiye ederim.
- Haşlanan karışım önce blenderden geçirilir. Hala pütürlü ise tel süzgeçten geçirilebilir. Ağzı açık bir şekilde 1-2 saat güneş görmeyen yerde ılımaya bırakılır.
- Ilıyınca mayayı iki kaşık şeker ve bir bardak ılık su ile karıştırıp tenceredeki bulgur lapasına eklenir, tencerenin kapağı kapatılır.
- Karışım en az 12 saat mayalanmaya bırakılır, bu esnada arada bir karıştırılır. Ortam sıcaklığın göre mayalanma 12 saatten az veya çok olabilir. Bu nedenle arada bir tadına bakılmalıdır. Fazla mayalanacak olursa ekşime olabilir. Bozanın mayalandığını anlamanın en iyi yolu göz göz olmasıdır. Mayalanmanın olumsuz etkilenmemesi için boza malzemelerine baştan beri hiç metal kaşık değdirilmemelidir. Mayalanma bitirilmek istendiğinde tel çırpıcı ile çırpılabilir.
- Mayalanma tamamlandıktan sonra şeker eklenir. Kıvam fazla ise su ilave edilir.
- Bozanız olduktan sonra artık buzdolabında muhafaza edilmelidir. Evde yapılan bozalar en fazla 2 günde tüketilmelidir.
Servis ederken Tarçın ve leblebi servis edebilirsiniz.
Yorum Yap