Son günlerde en çok gündemde olan konulardan birisi gluten ve glutensiz besinler. Üstelik son zamanlarda yalnızca çölyak hastalarının tüketmemesi gereken bir besinden ziyade şişkinlik ve kilo problemleri ile de ilişkili tutulan bir protein çeşididir.
Bu denli istenmeyen besin maddesi olarak ilan edilen gluten aslında mis gibi kabaran ekmeklerin, keklerin, poğaçaların baş kahramanı yani gluten olmadan o görüntü ve yumuşaklıkta unlu mamul elde etmemiz mümkün değil. Gluten, ekmek yapımı esnasında oluşan hamurun yapısını oluşturan proteindir. Gluten olmadan ekmek mayalanmaz ve kabarmaz.
Buğdayda yaklaşık 30 farklı tür protein bulunur. Glutenin ve gliadin isimli proteinler suyla birleştiğinde gluten olarak bilinen sakıza benzer yapışkan ve esnek maddeyi oluşturur. Unlu mamullerin yapısını sağlayan madde olan gluten; çavdar, arpa ve yulaf gibi diğer tahıllarda da bulunur ancak bunların hiçbiri, buğdaydaki kadar etkili değildir.
Bazı insanların glutene karşı özel bir hassasiyeti vardır. Çölyak hastası yani gluten alerjisi bulunan kişiler glutenli gıdaları sindiremezler. Çölyak, çocuklarda erken teşhis edilmezse büyüme geriliklerine, büyüklerde ise kansızlığa ve kemik erimesine, kadınlarda adet düzensizliklerine neden olur.
İshal, kabızlık, karın ağrısı, aşırı gaz, anemi, kronik yorgunluk, kilo kaybı, kemik ağrısı, kolay kemik kırılmaları, deride karıncalanma, yanma, kaşıntı hissi, renk değişikliği, ödem, baş ağrısı, konsantrasyon güçlüğü gluten alerjisi belirtisi olabilir.
Gluten alerjisi olduğu tespit edilen kişiler gluten içeren her tür gıdadan kesinlikle uzak durmalıdır. Alternatif glutensiz ürünler tercih etmelidir.
Gluten İçeren Besinler Nelerdir?
- Buğday, arpa, çavdar, yulaf kullanılarak yapılmış her türlü unlu mamul. Yani her türlü ekmek, makarna, poğaça, kek, bisküvi yasaklı listesinde.
- Bulgur
- Un içeren kremalı ve hazır çorbalar
- Soya sosu da buğday içerir ve etiketinde genelde yazmaz.
- Birçok durumda dondurma gluten içermez. Ancak bisküvi ya da kek arasındaki dondurmalarda gluten bulunduğu için bunlardan uzak durmalısınız.
- Salata soslarının üretim sürecinde gluten kullanılabilir.
- Bazı vitaminlerin gluten içerdiğini unutmayın. Üretim sürecinde kullanıldığı için şişelerde gluten olduğu belirtilmiyor. Ancak, gluten korkusuyla vitamin içmeyi bırakmayın. Yapabileceğiniz en iyi şey, üreticiyle konuşup vitaminin içinde ne olduğunu öğrenmektir.
- Birçok cips güvenilirdir. Ancak, satın almadan önce her paketin etiketini okuyun. Bazıları, özellikle yoğun çeşnili, baharatlı olanlarında buğday bulunabiliyor.
- Piyasadaki çoğu ketçap ve mayonezde gluten bulunabiliyor.
- Birçok şekerleme türü gluten içermesine rağmen etiketlerinde belirtilmiyor.
- Sosis ve işlenmiş et ürünleri (salam, jambon) çoğunlukla gluten içerir.
- Gıdaların içerikleri çok iyi okunmalı ve gluten içerir yazanlardan kaçınılmalıdır.
- Bazı makyaj malzemeleri, kremler de hassas çölyaklılara dokunabilmektedir.
- Kenarları yapışkanlı mektup zarfları, kenarları kıvrık karton bardakların kıvrık kısımları gluten içerebilir.
Gluten İçermeyen Besinler
- Tohum yağları (Ayçiçeği, keten, susam gibi), Bitkisel yağlar (Zeytinyağı, pamukyağı, palm yağı, ceviz yağı, fındık yağı) gibi her türlü yağ.
- Süt, peynir, ayran, kefir, yoğurt gibi her türlü süt ürünü
- İşlenmemiş kırmız etler, kümes hayvanları, deniz ürünleri, yumurta,
- Kuru fasulye, mercimek, nohut, kırmızı ve yeşil mercimek, barbunya, soya fasulyesi, börülce, pirinç gibi bakliyatlar
- Mısır ve mısır unu, pirinç unu
- Her türlü meyve ve sebze serbest
- Şekerleme, nişasta veya una batırılmamış her türlü kuruyemiş
- Ayran, süt, kefir, meyve suları
- Pirinç ve pirinç unundan yapılan tatlılar, şeker, bal, pekmez
- unsuz çorbalar
Yorum Yap