Ek gıdaya geçme aşamasında olan bir anne için en merak ettiği konulardan birisi ek gıdaya geçişte kullanabileceği ilk besinlerdir.
Ek gıdaya geçişte kullanılan ilk besinlerin seçiminde alerjik etkilerinin düşük olması, sindirilebilirliği, kabız veya ishal yapmaması, besleyiciliği çok önemlidir.
Bizlerin çocukluğunda ek gıdaya geçişte kullanılan ilk besin muhallebi iken bu alışkanlık yavaş yavaş değişmeye başlıyor. Çünkü daha sonrasında zorlanmamak için bebeğin damak tadının sebzelere de alıştırılması önem taşıyor. Bu nedenle ek gıdaya ilk başlangıç menümüz tatlıya alıştırma potansiyeli olan meyvelerden ve yüksek kalorili muhallebilerden ziyade sebzeler olmalıdır.
Ek besine geçişte sonrasında da yüksek kalorili besinler konusunda hassas davranılmalıdır. Bebekken çoğumuzun hoşuna giden kilo, ilerleyen yaşlarda obezite riskine ve bazı kalıcı hastalılara davetiye çıkarmaktadır. Bu nedenle meyve pürelerine veya muhallebilere şeker ekleme alışkanlığından vazgeçmeliyiz. Bazı annelerimiz şeker yerine bal ve pekmez kullanabiliyor. Ancak bal bir yaşından önce kesinlikle kullanılmamalıdır. Pekmez de rafine şekere göre daha masum olmakla birlikte şeker içeriği yüksek ve bebeğinizin damak tadının tatlılara yatkın olmasına neden olabilecek bir besindir o nedenle çok gerekli olmadıkça (Özel durumlarda doktorunuzun önermesi dışında) çok fazla kullanılmamalıdır.
Her daim mevsimine göre meyve ve sebze verilmeli, mevsimi dışında üretilmiş sera ürünlerinden kaçınılmalıdır.
Aşağıda sayılan yiyecekler en başta tek başlarına verilmelidir. Belirlenen bir besin 3 gün art arda verilerek vücudun alerjik bir reaksiyon gösterip göstermeyeceği izlenmelidir. Sonrasında uygun tatta olanlar birbirleri ile karıştırmak suretiyle verilebilir.
İlk sebzeler şunlar olabilir
Sonbahar-Kış Sebzeleri | İlkbahar-Yaz Sebzeleri |
Patates | Kabak |
Havuç | Patates |
Balkabağı | Enginar |
Yer elması | Semizotu |
Kereviz | Taze fasulye |
Ispanak-pazı | Bezelye |
Brokoli | Maydanoz |
Karnabahar | |
Maydanoz |
İlk meyveler şunlar olabilir:
Sonbahar-Kış Meyveleri | İlkbahar-Yaz Meyveleri |
Elma | Şeftali |
Muz | Kayısı |
Trbazon hurması | Taze incir |
Kivi | Karpuz-kavun |
Portakal | Yeşil ve siyah üzüm |
Mandalina (9.aydan sonra) | Mor erik |
Dut | |
İncir | |
Armut |
Kabızlığa Gelenler
- Kabak
- Pazı-ıspanak
- Armut
- Kayısı
- Erik
- İncir
İshale İyi Gelenler
- Patates
- Havuç
- Elma
- Muz
- Şeftali
- Pirinç
Tahıl Seçimi
Pirinç, yulaf ilk seçilen tahıllardan olmalıdır çünkü bebeğe öncelikle sindirimi rahat tahıl verilmelidir.
Kabız bir bebeğiniz varsa öncelikle yulaf, ishale yatkın bebeğiniz varsa da pirinç ile başlamak uygun olacaktır.
Tahıl veya kıvam artırıcı kullanımında gluten intoleransı veya çölyak hastalığı göz önünde bulundurulması gereken faktörlerdendir.
Glutenli Kıvam Veren Besinler | Glutensiz Kıvam Veren Besinler |
Arpa | Mısır |
Buğday-buğday kepeği | Kinoa |
Yulaf | Pirinç-patates unu |
Bulgur | Soya |
Kuskus | Baklagil unları (Nohut-Kurufasulye) |
Makarna | Kestane unu |
İrmik | Karabuğday |
Çölyak (Gluten İntoleransı) Hakkında Ayrıntılı Bilgi
Çölyak Hastalığı ince bağırsağın, GLUTEN adlı proteine karşı ömür boyu süren alerjisi, hassasiyetidir. Buğday, Arpa, Çavdar ve Yulaf gibi tahıllar GLUTEN içerir.
Alınan gıda, ince bağırsakta bileşenlerine ayrıştırılıp bağırsak mukozası üzerinden kana karışır. Vücudumuzun yeterince gıda alabilmesi, ince bağırsakta çok sayıda bulunan ve VİLLUS çıkıntıları olarak adlandırılan kıvrımlar tarafından sağlanır. Çölyak Hastaları glutenli yiyecekler tükettiklerinde bağırsak mukozasında alerji nedeniyle villus çıkıntıları ve kıvrımları tahrip olarak azalır ve küçülürler. Böylece bağırsak yüzölçümü gittikçe azalır ve alınan gıdalar emilemez hale gelir. Sonuçta beslenme yetersizliği, arkasından da hastalık belirtileri ortaya çıkar.
Gluten içermesi ihtimali olan yiyeceklerin Glutensiz gıda maddeleri ile aynı yerde bulunmaması önemlidir. Yemek hazırlığı sırasında glutenli gıdalara değmiş, bulaşmış çatal kaşık süzgeç tabak v.s gereçler kesinlikle Çölyaklı kişilerin gıdalarına temas etmemelidir. İnce bağırsakta tahribata yol açarak hastalıklara neden olabilmesi için bir çay kaşığı un, buğday ya da bulgurun sekizde biri yeterli olmaktadır.
Belirtiler
- Karın Bölgesinde şişkinlik
- Kas zayıflığı
- Kansızlık
- Dışkıda anormallik, gaz şikayetleri
- Kusma
- Büyüme geriliği
- Ağız içinde oluşan aftlar
- İştahsızlık
- Eklem ve kemik ağrıları
- Ciltte kaşıntılı döküntüler
T anı-Tedavi
Çölyak hastalığı her yaşta teşhis edilebilmektedir. Kan testleri ve sonrasında ince bağırsak biyopsisi ile kesin tanı konulmaktadır.
Çölyak hastalığının tek tedavisi GLUTENSİZ bir diyettir. Diyetin sıkı bir şekilde uygulanması ile düzleşen ince bağırsak yüzeyi normal şeklini ve işlevini tekrar kazanmaktadır. Çok az miktarda alınan gluten bağısaklardaki tahribatın tekrarlamasına neden olur (http://www.colyak.org.tr/).
Yorum Yap